2019-cı il 27 avqust tarixində Az.Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Ölkə Əlaqələndirməi Komissiyasının dəstəyilə “Dünyada vərəm problemi.Vərəmlə mübarizədə multidissiplinar yanaşma” adlı seminar keçirilmişdi. Seminar vərəm sahəsində çalışan orta tibb işçiləri ( Bakı şəhəri rayonlarında fəaliyyət göstərən Vərəm dispanserləri, ilkin səhiyyə xidmət müəssisələrində fəaliyyət göstərən DOTs kabinetləri , xüsusiləşdirilmiş xəstəxanalar) və QHT-n nümayyəndələri üçün təşkil olunmuşdur. Seminarda 35 nəfər iştirak etmişlər. Eyni zamanda Vərəm, QİÇS və Malyariya ilə mübarizə Qlobal Fondun Azərbaycandakı Nümayyəndəliyinin, Ədliyyə Nazirliyi Tibb idarəsinin əməkdaşları, Azərbaycan Vərəmlə mübarizə QHT Koalisiyanın üzvləri də iştirak etmişlər. Seminarda AzQAC-in Nizami, Pirallahı Rayon Bölmələrinin nümayyəndələri də qatılmışlar. Seminarı Koalisiyanın üzvü, AzQAC “İcmaya əsaslanan sağlamlıq” proqramın kordinatoru M.Qaraxanovaya həvalə olunmuşdu.
Seminarda Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Vərəmin qlobal epidemiyası ilə mübarizədə 20-illik (2016-2035) strategiya, 2030 ilə qədər (2015-ci il ilə müqayisədə) TB-dən ölüm hallarının 90%, xəstələnmə hallarının 80% azalmasına çağırışı barədə xüsusi qeyd edildi. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Vərəm haqqında əsas faktları, dünyada yayılması barədə statistik məlumatlar çatdırıldı. Burada Azərbaycanda dünyada olduğu kimi DDV yayılması (ölkələrin adları nümayiş edildi) barədə məlumatlar qeyd edildi. Vərəm xəstəliyinin törədicisi olan Kox çöplərini aşkar edən alim Robert Kox, mikobakteriyaların xüsusiyyətləri, yoluxmanın əsas məqamları, xəstəliyin əlamətləri, yoluxmanın potensial mənbəyi, müalicə barədə məlumatlara yer ayrılmışdı. Seminar iştirakçılarına vərəmin müalicəsi ilə bağlı DOTs proqramı, dərmanların adları, müalicə müddətin vərəm xəstəliyinin formasına uyğun aparılması (DDV, GDDV) barədə geniş məlumatlar çatdırılmışdı. Belə ki, qeyd edildi ki, Vərəm dünyada ən təhlükəlİ və geniş yayılmış yoluxucu xəstəlikdir. Vərəm təhlükəli olsa da, onun müalicəsi mümkündür! 1995 ildən başlayaraq, DOTS proqramı çərçivəsində 41 mln. Vərəmli xəstənin uğurlu müalicəsi təmin olunub və 6 mln insanın həyatı xilas edilib. Sonra isə seminar iştirakçılarına Səhiyyə Nazirliyinin Mətbuat Xidmətinin məlumatı təqdim edildi. Vərəmlə mübarizə haqqında qanunvericilik barədə xüsusi vurğulandı ki, əhalinin vərəmdən mühafizəsi, Vərəm xəstəliyinə tutulmuş şəxslərin hüquq və vəzifələri «Azərbaycan Respublikasında vərəmlə mübarizə haqqında» 2 may 2000-ci il № 875-IQ nömrəli AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU ilə tənzimlənməsi barədə məlumatlar geniş şəkildə təqdim edildi.
Sonra isə seminar iştirakçıları Vərəmin müalicə olunmasında ideal addımların atılması barədə fikir mübadiləsi apardılar. İştirakçılar bu atılan ideal addımlarda rast gələn maneələri müəyyən etmək üçün qruplarda iş apardılar Qruplarda vərəmli xəstələrə xidmət göstərən tibb işçiləri tərəfindən vərəmlə bağlı olan problemlərin geniş və fəal müzakirəsi müşahidə olundu. Onlar xəstələrdə yan təsirlər üçün dərmanların olmaması, xəstələrin sosial problemləri, işsizlik, əlillik dərəcəsinin əldə edilməsində maneələr kimi çətinliklər barədə qeyd etdilər.
Tapşırığın yekunu olaraq, vərəmlə bağlı problemlər ümumiləşdirilərək, səsləndirildi: sosial-iqtisadi böhran, qeyrieffektli tibbi xidmət və kifayyət olmayan maliyələşdirilmə, narazı olan tibb personalı, dərmanların qeyrieffektli istifadəsi (tibbi personal və xəstələr tərəfindən); DD-Vərəm /İİV epidemiyası, təcridolunma və damğalanma, kifayət qədər inkişaf etməyən vətəndaş cəmiyyəti, həssas qrupların kifayyət qədər olmayan sosial dəstəklənmə.
Bununla bağlı seminar iştirakçılarına bu problemlərin aradan qaldırılması üçün advokasiya, kommunikasiya və sosial mobilizasiyaya (AKSM) dair fəaliyyətlər barədə məlumatlar təqdim edildi.
Seminar iştirakçılarına vərəmli xəstələrə psixoloji dəstək və qayğı fəaliyyətinin prinsipləri və xüsusiyyətləri təqdim edildi.
Vərəmlə uğurlu mübarizənin erkən aşkarlanma, tam və düzgün müalicə və əhalinin maarifləndirilməsi kimi komponentlərdən asılı olduğu seminarda xüsusi vurğulandı. Bu fəaliyyətlərdə bir daha əməkdaşlığın xüsusi rolu qeyd edildi.
Azərbaycan Vərəmlə mübarizə QHT Koalisiyasının yaranması, üzv olan təşkilatlar, həyata keçirdiyi fəaliyyətlər barədə də məlumatlar seminar iştirakçılarına çatdırıldı. Koalisiya tərəfindən hazırlanan “Qışın isti nəfəsi” adlı maarifləndirici qısametrajlı film nümayiş olundu.
Seminar iştirakçıları seminardan bir çox yeni məlumatları əldə etdiklərini səsləndirərək, bu kimi seminarların vərəmli xəstələrə tibbi-sosial, psixoloji xidmətlərin yaxşılaşması baxımından onlar üçün çox əhəmiyyətli olduğunu vurğulamışlar. Sonda isə iştirakçılara sertifikatlar təqdim edilsi.
